Historia puzzli rozpoczyna się w latach sześćdziesiątych XVIII wieku, kiedy to John Spilsbury, londyński grawer i kartograf stworzył pierwszą tego typu układankę. Była to mapa pocięta wzdłuż krawędzi państw, naklejona na cienkie drewniane deseczki, która to służyła mu jako pomoc w nauce. Pomysł na takie narzędzie dydaktyczne szybko się przyjął i w wielu europejskich domach tak właśnie uczono dzieci geografii.
Puzzle dla osób dorosłych pojawiły się jednak dopiero około 1900 roku – i szybko świat oszalał na ich punkcie. Jak przeczytać można w prasie z tamtego okresu, układanki tego typu bardzo dynamicznie się rozwijały. Podobnie zresztą jak uzależnienie od nich! W pierwszych latach puzzle często uznawano za dziecinną i głupkowatą rozrywkę, z czasem jednak po świecie chodziło coraz więcej puzzlomaniaków. A pierwsze układanki wcale nie były proste. Elementy w zdecydowanej większości cięte były wzdłuż linii danego koloru, brakowało więc takich puzzli, które łączyły różnobarwne powierzchnie. Co więcej, elementy nie zaczepiały się o siebie – znalezienie odpowiedniego miejsca na dany fragment było więc pracą niełatwo i mozolną. Ogromnym utrudnieniem był także brak obrazka, który pomaga przecież w orientacji, zaś tytułu układanek bardzo często wprowadzały w błąd bądź były niejasne. Dopiero po ułożeniu, szczęśliwy puzzlomaniak wiedział, z czym miał do czynienia.
Najstarsze puzzle były jednak rozrywką nie tylko wymagającą, ale też niezbyt tanią. Ponieważ wykonane były z drewna, które cięte było z jednego kawałka, wydać na nie trzeba było całkiem sporo. Jak wskazują dane ze Stanów Zjednoczonych, układanka z 500 elementami, w 1908 roku kosztowała ok. $5. A to dla pracownika, który miesięcznie zarabiał tylko $50 był koszt stanowczo zbyt wysoki. Dlatego też puzzle kupowali zwykle bogaci mieszczanie lub klasa wyższa. I właśnie ci, w sobotnie poranki stanowili najważniejszych klientów ulicznych sklepów znajdujących się w niemal każdym większym mieście. Zakupione pudełka zabierali następnie na wieczorne spotkania towarzyskie, podczas których układanie puzzli było niebywale popularne.
Kolejne puzzlowe kroki milowe związane są m.in. z firmą Parker Brothers, którzy zasłynęli produkcją gier. To oni wymyślili, iż układanie puzzli będzie znacznie przyjemniejsze, gdy elementy będą odpowiadać kształtom przedstawień – wycinano więc psy, kwiaty, ptaki i przeróżne charakterystyczne obiekty. Kolejnym krokiem było wprowadzenie puzzli z kształtkami, które ułatwiały zahaczanie jednego o drugi. Dzięki temu elementy stanowiły zwarty obrazek oraz nie gubiły się. Ta puzzlowa rewolucja sprawiła, iż już w 1909 roku firma Parker Brothers zdecydowała się ograniczyć produkcję wyłącznie do puzzli.
Takie były właśnie pierwsze kroki ulubionej rozrywki każdego puzzlomaniaka. W ciągu nieco ponad stu lat, puzzle przestały być zabawą bogaczy i trafiły do szerszej klienteli. Dziś cieszyć więc możemy się nie tylko nieograniczonymi możliwościami, ale też niezbyt wygórowanymi cenami naszych ulubionych układanek.
